تربیت یا تنبیه کودک
مشاهده شده در فرزند پروری فرق بزرگی بین تنبیه کردن و تربیت کودک وجود دارد. زمانی که کودکان مرتکب اشتباه می شوند برای گرفتن راهنمایی و آموزش به والدین خود چشم می دوزند. با این حال راهکارهای مختلفی که پدر و مادر برای میانجیگری اتخاذ می کنند در توانایی کودک برای درس گرفتن از اشتباهات خود اثر فراوانی دارد.
تنبیه چیست؟
تنبیه روشی برای مجازات کودکی است که مرتکب اشتباه شده است. غالبا تنبیه حاصل احساس سرخوردگی وناامیدی والدین است و برای کودک حامل این پیام است که «من بد هستم.» تنبیه معمولا نشان دهنده این است که والدین عاجزانه در تلاش برای تسلط بر موقعیت هستند و درصددند به کودک ثابت کنند که «من مسئول هستم چه تو بپسندی چه نپسندی». در نتیجه این گونه والدین اغلب کودکان خود را تنبیه می کنند. وقتی که کودکان می پرسند که چرا اجازه ندارند کاری را انجام دهند اغلب به آن ها پاسخ داده می شود: «چون من گفتم» این چنین رفتاری اغلب این پیام را به کودک انتقال می دهد که نظر او به هیچ وجه اهمیتی ندارد و او قادر به تصمیم گیری برای خود نیست.
مشکلات تنبیه کردن
مشکلات بسیاری به دنبال تنبیه کردن وجود دارد. یکی از مشکلات آن اینست که به کودک نمی آموزد چطور رفتار کند. بعنوان نمونه اگر کودکی برادرش را بزند و به این دلیل از والدینش کتک بخورد نمی آموزد دفعه بعد که از دست برادرش عصبانی شد چه باید بکند. تنبیه به کودکان می آموزد که نمی توانند کنترل خود را به دست داشته باشند. آن ها یاد می گیرند که والدینشان باید رفتار‌ها واحساسات آن ها را مدیریت کنند زیرا آن ها قادر به انجام این کارنیستند. آن‌ها هم چنین نمی توانند برای خود تصمیم گیری کنند چرا که همواره این والدین بودند که برای آن ها تصمیم گرفته اند.
امکان دارد زمانی که کودکان پی در پی تنبیه می شوند، وقتی به سنین بزرگسالی رسیدند از خودرفتارهای خصمانه و پرخاشگرانه بروز دهند. هنگامی که کودکی تنبیه می شود به تنها چیزی که فکر می کند میزان خشمی است که نسبت به والدین خویش احساس می کند و به هیچ وجه بر اشتباهی که مرتکب شده و درس گرفتن از آن تمرکز نمی کند. رفتار والدینی که فرزند خود را تنبیه می کنند اکثر اوقات متناقض است و این می تواند برای بچه ها ایجاد اضطراب کند.
تربیت چیست؟
هدف تربیت اینست که به کودکان مهارت های جدیدی آموزش داده شود، مهارت‌هایی چون مدیریت رفتارهای خود، حل مشکلات، و کنار آمدن با احساسات خویش. تربیت، به بچه‌ها یاد می دهد چگونه از اشتباهات خویش درس بگیرند و در آینده روش های بهتری برای حل مسئله پیدا کنند. یکی از تکنیک های تربیتی شامل کارهایی مانند «گوشه نشانی» است. برای مثال، اگرکودکی عصبانی شود و اسباب بازی اش را پرت کند، او به طور موقت از محیطی که در آن رفتار نامناسب رخ داده جدا می شود، در این فاصله زمانی کودک می تواند آرامش خود را باز یابد.
هدف گوشه نشانی این است که به کودک آموزش داده شود زمانی که ناراحت است چطور خود را آرام کند تا بتواند در آینده به جای پرت کردن اسباب بازی هایش به خود آرامش دهد. برای تربیت کردن باید ازروش‌های معتبری استفاده کرد که در آن ها رفتارهای جایگزین به بچه ها آموزش داده می شود. لازم است عواقب منفی ای که برای کودک در نظر گرفته می شود با کار اشتباهی که او انجام داده مطابقت داشته باشد.
برای مثال، در صورتی که کودکی شام خود را کامل نخورده است از دسر محروم شود اما به او گفته شود فردا شب اگر شامش را کامل بخورد می‌تواند دسر هم بخورد. امکان دارد تربیت شامل روش هایی مثل استفاده از تحسین و یا سیستم پاداش دهی است. تربیت هم چنین به پرورش یک رابطه مثبت بین کودک، والدین و پرستار کمک می کند. در این روش ها، کودک به طور منظم توجه مثبت دریافت می کند تا انجام رفتارهایی باهدف جلب توجه از سوی او کاهش یابد.
تربیت راهی مناسب است که با محبت به کودک نشان دهید خواستار امنیت او هستید، به او آموزش دهید که برای خود تصمیماتی مناسب بگیرد و استقلال پیدا کند. در نتیجه، هر قدر کودک بیشتر تنبیه شود، احتمال بروز رفتارهای پرخاشگرانه در او بیشتر می گردد. تحقیقات صورت گرفته در این زمینه نشان دهنده آن است که رابطه مستقیمی بین تنبیه بدنی در کودکی و بروز پرخاشگری در دوره نوجوانی و بزرگسالی وجود دارد. در بسیاری از موارد که رفتار کودک از نظر والدین «ناشایست» تلقی می شود، کودک صرفا آنچه را که بر اساس تجربیات و اقتضای سن خویش یاد گرفته است، بروز می دهد. در حقیقت کودک با زبان بی زبانی می خواهد بگوید که نیاز اصلی او فراموش شده است.
- ۹۸/۱۰/۰۱